Suay Karaman
Cumhuriyet Halk Partisi’nin 1947 tarihli tüzüğünde “partili kadınlardan kollar kurmak” görevi yer alıyordu. CHP’nin 26 Kasım 1951 tarihinde gerçekleştirilen 9. Kurultayında Kadın Kollarının kurulması kabul edilerek resmen tüzükteki yerini almıştır. 1954 yılında Zeliha Übeyde Elli’nin (1905-1995) Genel Başkanlığında ilk kez örgütlenme çalışmaları tamamlanarak partinin önemli bir gücü haline gelmiştir. 1959 yılında ise resmen kurultaya delege olarak katılma hakkı kazanan Kadın Kollarının partide önemi artmış ve karar organlarında yer almaya başlamıştır.
27 Mayıs 1960 Devriminden sonra yeniden oluşturulan CHP Kadın Kolları, ilk kurultayını 10 Aralık 1962 tarihinde yapmış ve Genel Başkanlığa Melahat Akkan seçilmiştir. 13 Ekim 1964 tarihinde gerçekleştirilen 2. Kurultayda Genel Başkanlığa Jale Candan Günay (1922-2018) seçilmiş, 15-16 Ekim 1966 tarihinde toplanan ve ‘ortanın solu’ felsefesinin işlendiği 3. Kurultayda Jale Candan Günay tekrar Genel Başkan seçilmiştir. 15 Ekim 1968 tarihinde toplanan 4. Kurultayda Jale Candan Günay’ın Genel Başkanlığı sürmüştür. Bu kurultayda yayınlanan bildiri önemlidir: “CHP’li kadınlar, tarihsel gelişim çizgisinde yürüyen Türk kadınlığını ortaçağ karanlıklarına itmeye çalışanlara karşı, Atatürk’ün önderliğinde elde ettiği kadın haklarına dayanarak, her ortamda Türk kadınının haklarını savunmada, Atatürk devrimlerini korumada göreve çağırmaktadır. CHP’li kadınlar, Türk kadınlarını yasa önünde eşit görürler ve onları uygar, toplumsal, siyasal ve ekonomik haklara kavuşturan Atatürk devrimlerini köylü ve kentli kadınlar için bu çerçeve içinde yaşayan bir varlık durumuna getirmeye ve eğitim seferberliğinde birleştirmeye çağırırlar. CHP’li kadınlar, iktidar partisinin hurafe, inanç, din sömürücülüğü yoluyla özellikle kadın seçmenlerimizi yanıltıcı bir yönetimde olduklarını acı ile görmektedir. Bu gerici, çıkarcı çabaya karşı CHP’nin toplumsal ve ekonomik eğitici izlencesini savunarak, gericilik çabalarını işlemez duruma getirmeye kararlıdır.” 56 yıl önce yayınlanan bu bildiriye bakınca, ülkemizde değişen fazla bir şey olmadığı görülmektedir.
30 Haziran-1Temmuz 1970 tarihinde toplanan 5. Kurultayda, 12 Aralık 1974 tarihinde yapılan 6. Kurultayda ve 10 Kasım 1976 tarihinde yapılan 7. Kurultayda Neriman Ergin (1921-1994) Genel Başkan seçilmiştir.
22 Mayıs 1979 tarihinde yapılan 8. Kurultayda Genel Başkanlığına Güler Gürpınar (1938-2020) seçilmiştir. 22 Aralık 1996 tarihinde yapılan 9. Kurultayda Genel Başkanlığa Güldal Okuducu (1958- ) seçilmiştir. 12 Eylül sonrası yapılan bu kurultayın bildirisi ilgi çekicidir: “Dünya hızla bilgi çağına ulaşmakta iken genç nesillerin önemli bir bölümü mesleksizdir. Ülkemizdeki gelir dağılımının giderek bozulması ve kesimler arasında uçurumların derinleşmesi kitleleri umutsuzluğa itmektedir. Ülkemizde Doğu ve Güneydoğu’da yaşanan sorunların hala çözülememiş olması Türkiye’nin eğitimden sağlığa kadar tüm politikalarını çıkmaza sokmuştur. Hukuk devleti ilkeleri bertaraf edilmiştir, insan hakları ihlalleri ile faili meçhul cinayetler oluşmuştur. Din devleti kurmak üzere örgütlenmeler olduğu görülmüştür. Dini eğitim ve laik eğitim olarak ikili eğitim sonucunda yurttaşlık kavramı ile ümmet kavramının karşı karşıya getirilmesi sağlanmıştır. Atatürk ilkelerine ve devrimlerimize saldırılar son zamanlarda hükümetin umursamaz tutumu yüzünden inanılmaz şekilde ivme kazanmıştır. Ülkemiz bunları hak etmemektedir. Kurultayımız tüm kadınlarımızı toplum yönetiminde ağırlığını koymaya, karar mekanizmalarında yer almaya, laik-demokratik sosyal hukuk devleti ilkelerinin eksiksiz uygulanacağı, yarınlardan umutlu olacağı, çağdaş, güçlü, üretken, bilgi çağına ayak uyduran bir ülke haline gelmesi için çalışmaya çağırmaktadır.” 28 yıl önce olduğu gibi bugün de ülkemizin sorunlarının aynı olduğu görülmektedir. 5 Aralık 2004 tarihinde toplanan 10. Kurultayda Güldal Okuducu yeniden Genel Başkan seçilmiştir.
8 Temmuz 2012 tarihinde toplanan 11. Kurultayda Hilal Dokuzcan (1964- ) Genel Başkanlığa seçilmiştir. 13 Şubat 2016 tarihinde yapılan 12. Kurultayda ve 18 Şubat 2018 tarihinde yapılan 13. Kurultayda Genel Başkanlığa Fatma Köse (1962- ) seçilmiştir. Bu dönemde kadın kollarında büyük gelişim gözlenmiştir. 9 Ağustos 2020 tarihinde yapılan 14. Kurultayda Aylin Nazlıaka (1968- ) Genel Başkan seçilmiştir.
CHP Kadın Kolları, cumhuriyetimize, ülkemize, Atatürk ilke ve devrimlerine sahip çıkmak adına, üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmeye çalışmaktadır. 4 Ağustos 2024 Pazar günü CHP Kadın Kollarının 15. Kurultayı yapılacaktır. Bu kurultayda genel başkanlık için şimdiye kadar beş kadın, adaylığını açıklamıştır.
Kadın kolları genel başkanı Aylin Nazlıaka yeniden aday olmuştur. Nazlıaka, partinin Genel Başkan yardımcısı sıfatının yanında gölge kadın bakanıdır. 2015 yılında Atatürk fotoğrafının indirilmesi olayından sonra CHP’den ihraç edilen Aylin Nazlıaka, 2019 yılında af edilerek partiye dönmüştür. Partideki üst seviyeye getirilmesi ise bilinmezliğini korumaktadır.
Diğer aday Birsen Bayar, öğretmenlikte ve idarecilikte kazandığı deneyimi, kadın kollarına aktarmak istemektedir. 31 Mart 2024 yerel seçimlerinde Ağrı-Hamur’dan belediye başkanı adayı olan, eğitimci ve yazar kimliğiyle öne çıkan Birsen Bayar, siyasette kadınların güçlenmesi ve katılımın artırılması konularında çalışmalar yapmaktadır.
Diğer aday Asu Kaya Gedik, Osmaniye milletvekilidir ve seçime dört gün kala ancak bugün adaylığını açıklamıştır. Bir milletvekilinin Kadın Kolları Genel Başkanı olması, bir koltukta iki karpuz taşımaya benzer ki, aynı durum mevcut kadın kolları genel başkanı için de geçerlidir.
Diğer aday Merve Kır, kadın kolları genel başkan yardımcısıdır. Genel başkanlığa aday olmasını Malatya milletvekili Veli Ağbaba ve arkadaşlarının desteklediği bilinmektedir. Doğal olarak Veli Ağbaba denince akıllara geçtiğimiz Mart ayında bir CHP milletvekilinin odasında 250.000 dolar bulunması olayı gelmektedir. İlgili milletvekillerinin başvurusu üzerine TBMM Genel Sekreterliği iddiaları incelemeye başlamış ancak henüz sonuç alınamamıştır.
Diğer aday Birsen Temir Saraç ise, çeşitli partilerdeki deneyimleriyle ilginç bir kişilik yapısı ortaya koymaktadır. 2007 yılında Mehmet Ağar’ın genel başkanı olduğu Demokrat Parti’den Ankara milletvekili adayı oldu. 2010 yılında Alevi Kadınlar Birliği adlı örgütü kurup, başkanlığını yaptı. 2010 yılında Ziya Halis’in genel başkanı olduğu etnik ve mezhepsel bir parti olan Eşitlik ve Demokrasi Partisi’nin kurucusu oldu. 2011 yılında CHP Çorum Milletvekili aday adayı oldu. 2013 yılında Anadolu Kadın Hareketi başkanı oldu. 7 Haziran 2015 tarihinde CHP Ankara milletvekili adayı oldu. 1 Kasım 2015 tarihinde HDP Aydın milletvekili geçici aday listesinde yer aldı. 13 Şubat 2016 tarihinde CHP Kadın Kolları Genel Başkanlığına aday oldu. Temmuz 2021 tarihinde Balıkesir ili Edremit ilçesi Kent Konseyi başkanı seçildi. Demokrat Partiden başlayıp çeşitli siyasi, etnik, mezhepsel örgütlenmeler içinde bulunması, CHP parti siyaseti için düzgün yol çizemediğini ve yol alamadığını göstermektedir. Bencil, benmerkezci, hırslı siyaset hüsran yaratmaktadır.
Erkek egemenliğinin hüküm sürdüğü toplumumuzda ve siyasi partilerde, kadın örgütlenmelerini bağımsız ve özgür kişilikli yürütmek söz konusu olamamaktadır. Parti içinde bilinen bazı çıkar gruplarının parti içindeki geleceğini devam ettirmek için kadın hareketini ve örgütlenmesini kendileri için yönlendirmeye çalıştıkları görülmektedir. Bazı adayların CHP genel merkezi ve belediyeler tarafından desteklendiği bilinmektedir; bu da adil seçimlere gölge düşürmektedir. Liyakat, emek, bilgi ve vefa gibi ölçütlerin bir kenara itilmesi sonucunda yeteneksiz bir yönetimin oluşması kaçınılmaz olur. Parti içi demokrasi ile parti içi ahlak birlikte üstün tutulmalı ki, topluma güven verilebilsin ve sorumluluk içinde sorunlar çözülsün. Bu yüzden Kadın Kolları Kurultayının adil ve demokratik şekilde yapılması sağlanmalıdır.
Azim ve Karar, 29 Temmuz 2024
