İspanya’da 1939’da başlayan diktatörlük Franco’nun 1975’de ölümüne kadar tam 37 yıl sürdü. Portekiz’de Salazar’ın diktatörlüğü de 44 yıl sürdükten sonra 1974’de karanfil devrimi ile sona erebildi. Yunanistan’daki albaylar cuntası bile 1967-1974 yılları arasında 8 yıl sürerek, ancak Türkiye’nin Kıbrıs’a müdahalesi ile sona erebildi. Putin’in otoriter yönetiminin hâlâ devam ettiğini kaydedelim.
Otoriter yönetimler kendilerini devam ettirecek koşulları yaratabiliyorlar. Ülkemizde de bu üç diktatörlük gibi olmasa da demokrasinin birçok unsurunun sakatlandığı bir yönetim sürüyor. Bir an önce tam bir demokratik ortama dönüş son derece önemli.
Oy verirken yol açacağımız sonucun demokratik dönüşüme mi, yoksa otokratik dönemin devamına mı hizmet edeceği çok önemli. Genel bir öneride bulunmak hiç kolay değil. Ama oy kullanmamanın en kötü karar olacağı söylenebilir. Oy vermeyip daha sonraki gelişmelerden şikâyet etmek çok anlamsız.
Diğer yandan aslında destekledikleri partilere, gösterdiği kötü adaylar nedeniyle oy vermek istemeyenler “partilerine bir mesaj vermek istediklerini” söylüyorlar. Bu mesajın alınacağını sanmam. Çünkü partiler içinde çıkar grubları adaylaştırma sürecinde istediği sonucu alabiliyor. Bazı parti üyeleri ise sadece çıkar nedeniyle partiye üye olmuş durumdalar. Aşırı sağcı olup sosyal demokrat partilere üye olanlar bile var. Sorun bu partilerin yönetimlerinin demokratik olup olmaması.
Her bir seçim çevresinde seçmenler en doğru kararı verebilirler. Oyunuzun sonucunda otoriter yönetimi seçim bölgenizde de sağlamlaştıracak bir aday kazanacaksa bu bir hata olur. “Bunu amaçlamadım” demenizin bir anlamı yok. Eğer seçim çevrenizde ilerici bir veya birkaç kişiyi belediye meclisine sokabilecekseniz, başkan ve meclis için ayrı oylar da kullanabilirsiniz.
Seçim sonrası partilerin gerçekten toplumdan yana olmaları için seçmenlerin de bir şeyler yapmaları gerekiyor. Seçimde kendilerini şanslı gören partilerin her seçimde kürtlerin oylarını talep etmek yerine, sorunları çözecek sürekli bir barışı sağlamak için önderlik etmeleri gerekmiyor mu? Ayrıca partilerin çoğu aslında neoliberal düşünceleri benimsemiş görünüyor. Sosyalist partiler bile bu etkiden kendilerini kurtaramıyorlar. Bu sorunlar dört beş yılda çözülebilecek sorunlardır. Ama artık aydınlarımız ve halkımızın bu konularda daha aktif olmaları gerekiyor.
Demokrasi sadece seçime indirgenemez. Doğru. Ancak seçimlerde oy vermemek veya otoriterliği daha da kuvvetlendirecek bir sonuca yol açacak şekilde oy vermek etkili ve akılcı bir eylem sayılamaz.
